Oud-Hollandse Pepernoten (Bonken)
In november en december en soms zelfs al in oktober zien we de eerste pepernoten in de winkels verschijnen. Er zijn twee soorten pepernoten, de oud-hollandse, zachte, taai taai-achtige pepernoten en de harde, knapperige pepernoten oftewel kruidnootjes. Ik heb een stuk geschreven over het verschil tussen Pepernoten en Kruidnoten waarin ik dit verschil ook uitleg. De kruidnootjes zijn tegenwoordig favoriet en worden ook vaak pepernoten genoemd. De traditionele, oud-hollandse pepernoten zijn er nog wel, maar ik vind dat ze een beetje een vergeten lekkernij zijn. Ik moet eerlijk toegeven dat ik zelf ook meer van kruidnootjes hou, maar de traditionele pepernoten zijn erg lekker als ze zelfgemaakt zijn of van de warme bakker komen.
Oud-Hollandse Pepernoten Recept (Bonken)
Mijn recept is een afgeleide van een pepernotenrecept dat ik op een geschiedenis website heb gevonden. Volgens die website komt het oudst bekende recept voor pepernoten uit de 16e eeuw waarin pepernoten worden beschreven als: “Eene soort van koek, uit meel met honing, suiker of stroop gemengd gebakken, waardoor gestooten peper en andere kruiderijen is gedaan”. Vandaar ook de naam “Peper”noten voor deze lekkernij. Tegenwoordig wordt peper niet meer expliciet als ingrediënt genoemd voor Pepernoten, maar worden Speculaaskruiden gebruikt. En Speculaaskruiden bevatten over het algemeen wel peper.
Laten we pepernoten maken!
Je hebt nodig: bloem, zout, bakpoeder, stroop, speculaaskruiden, anijszaad en een ei. (De volledige lijst van ingrediënten, inclusief de hoeveelheden, is te vinden in de receptenkaart onderaan de pagina.)
Allereerst gaan we de bloem zeven.
Tezamen met de bakpoeder.
En zout.
Even goed zeven in een kom.
Zet je gezeefde bloemmengsel aan de kant.
Neem een andere kom een doe daar de honing in.
Voeg de stroop toe.
Het ei.
En je speculaaskruiden (zelfgemaakt het lekkerste..)
En niet te vergeten de anijszaad. Een van de belangrijkste ingrediënten van deze oud-hollandse pepernoten.
Meng alle ingrediënten goed door elkaar.
Voeg het bloemmengsel toe aan het honing/stroop mengsel.
Meng alle ingrediënten goed tot het een deeg begint te vormen.
Zodra je ziet dat het deeg begint te vormen gebruik je handen om het tot een stevig deeg te kneden.
Maak een bal van het deeg als alles mooi is opgenomen tot een stevig deeg.
Doe de deegbal in plasticfolie en plaats ongeveer een uur in de koelkast.
Pepernoten bereiden op 2 manieren
Nu het deeg gerust heeft kan je de pepernoten maken. Dit kan op twee verschillende manieren. De makkelijke en snelle manier door het deeg uit te rollen en in vierkantjes te snijden. Of de iets uitgebreidere, maar toch ook makkelijke manier van bereiden die de pepernoten hun unieke vorm geven.
Pepernoten als vierkantjes gesneden
Rol het deeg uit tot ongeveer 1 cm dikte. Probeer het deeg tot een rechthoek of vierkant uit te rollen. Dat maakt het makkelijker om gelijke blokken uit het deeg te snijden. Mocht het je niet lukken om een rechthoek te maken dan is dat niet erg hoor. Ook in andere vormen zijn de oud-hollandse pepernoten lekker :). Snijd het deeg in gelijke vierkantjes en plaats de vierkantjes op een met bakpapier bekleede bakplaat en plaats de pepernoten erop. Doe de pepernoten ongeveer 10 – 15 minuten in de oven, tot ze mooi goudbruin zijn.
Je krijgt dan deze lekker vierkante pepernoot blokjes. Ik heb deze keer geprobeerd een beetje ‘fancy’ foto’s te maken door alleen een witte achtergrond te gebruiken. Ze zien er best stoer uit op de foto, het lijkt een beetje op een stockfoto. Maar volgende keer ga ik toch weer foto’s maken met wat kleur in de foto. Deze stockfotografie stijl is een beetje saai, maar het is het enige dat ik heb, dus ik gebruik het gewoon 😀
Pepernoten in hun ‘klassieke’ vorm
Als je pepernoten bij de bakker koopt hebben ze een wat grilligere vorm. Om ze in deze unieke vorm te krijgen moet je het volgende doen:
Maak rolletjes van het deeg en snijd het in stukjes van ongeveer 1 tot 1.5 centimeter. Doe wat olie in een kom en rol de stukjes deeg in de olie tot ze volledig bedekt zijn.
Doe de met olie bedekt pepernoten in een met bakpapier bekleede ovenschaal. Vul de schaal goed, zorg dat je een laag hebt met pepernoten. Ik heb een keer een dubbele laag gemaakt, maar ik vond de pepernoten er toen niet zo mooi uit zien. Probeer dus één laag aan te houden. Doe de schaal met pepernoten ongeveer 20 tot 30 minuten in de oven, tot ze goudbruin zijn. Laat de pepernoten afkoelen. Eenmaal afgekoeld kan je de pepernoten makkelijk in kleine stukjes afbreken. Doordat je de stukjes van te voren met olie hebt bedekt laten ze nu makkelijk los.
Ik hoop dat je dit recept voor oud-hollandse pepernoten lekker vindt. Als je de knapperige pepernoten wilt maken ga dan naar mijn recept voor Lekkere Kruidnootjes.
Prep Tijd | 10 minuten |
Kook Tijd | 15 minuten |
Passieve Tijd | 60 minuten |
Porties |
pepernoten |
- 350 g patent bloem
- 25 g bakpoeder
- 1/4 tsp zout
- 175 g honing
- 75 g stroop
- 1 ei
- 1 el koekkruiden / speculaaskruiden
- 1 tl anijszaad
- olie optioneel - zoveel als nodig
Ingrediënten
|
- Zeef de patentbloem, bakpoeder en zout in een kom.
- In een andere kom meng de honig, stroop, ei, speculaaskruiden en anijszaad.
- Voeg het bloemmengsel toe en kneed het geheel tot een stevig deeg.
- Vorm een bal van het deeg en wikkel het in plasticfolie. Plaats ongeveer 1 uur in de koelkast.
- Verwarm de oven voor op 175 °C. Bekleed een ovenplaat met bakpapier.
- Neem het deeg uit de koelkast en rol het tot uit tot een dikke, rechthoekige plak van ongeveer 1 cm dik.
- Snijd het deeg in vierkante blokjes.
- Plaats je blokjes op de bakplaat en bak ik de oven voor ongeveer 10-15 minuten. Tot ze goudbruin zijn.
- Verwarm de oven voor op 175 °C. Bekleed een ovenschaal met bakpapier.
- Haal het deeg uit de koelkast. Maak rolletjes van het deeg en snijd het in stukjes van ongeveer 1 tot 1.5 centimeter. Doe wat olie in een kom en rol de stukjes deeg in de olie tot ze volledig bedekt zijn.
- Doe de met olie bedekt pepernoten in een met bakpapier bekleede ovenschaal. Vul de schaal goed, zorg dat je een laag hebt met pepernoten.
- Doe de schaal met pepernoten ongeveer 20 tot 30 minuten in de oven, tot ze goudbruin zijn.
- Laat de pepernoten afkoelen. Eenmaal afgekoeld kan je de pepernoten makkelijk in kleine stukjes afbreken.
YAY, Pepernoten! de echte. 🙂
Ze waren redelijk goed gelukt op een wat korrelig deeg na en ik las je tip om meer honing/stroop toe te voegen pas nadat ik het in een bol had veranderd. Zeker waard om nog een keer te proberen met wat experimentatie, ook voor de hoeveelheid kruiden want ik heb absoluut te veel toegevoegd.
Ik heb het oud hollands recept van isgeschiedenis exact volgens recept gemaakt maar ze leken niet op de echte pepernotenen ze waren kei en kei hard, dus feitelijk niet eetbaar .wat kan er fout gegaan zijn?
Rene
Oei, dat klinkt niet goed. Het is lastig om te zeggen zonder zelf te zien wat je hebt gedaan. Pepernoten zijn wat taai, maar zouden niet keihard moeten zijn. Misschien korter in de oven?
Ze smaken prima! Maar ik had ook dat het wat korrelig is, ook nadat ze gebakken zijn, niet helemaal pepernotenstructuur. Maar ik ga wel proberen iets meer honing te gebruiken.
Ga ze zeker nog een keer maken.
Het deeg bleef een beetje korrelig. Dit was wel beter na een uur koelkast, maar echte rolletjes waren er niet van te maken. Het deeg was voor het bakken ook erg zuur. Na het bakken was dat een stuk minder en smaken ze prima. Waar zou dit door kunnen komen? Ze zien er wel uit als echte pepernoten….!
Hi Karen, vreemd, het deeg is bij mij nog nooit korrelig of zuur geweest voor het bakken. Ik weet dus ook niet precies waar het door kan komen. Het is wel eens voorgekomen dat het een beetje droog was, maar dat is vaak op te lossen met een klein beetje extra honing of stroop.
De mijne zijn zo droog wat.kan ik daaraan doen?
Je zou kunnen proberen om ze wat korter te bakken of wat extra honing of stroop door het deeg.